filter

Filtriraj Događaje po Tagovima
Svi događaji
Zločini u okupiranoj Evropi
Ratne operacije
Logor
Romi - Samudaripen
Nacizam u Nemačkoj
Geto
Antijevrejske mere
Evropa pre II sv. rata

Početak Prvog svetskog rata

01. August 1914.

Prvi svetski rat je trajao od 1914-1918. U sukobu dva vojna saveza: Saveznika okupljenih oko Trojne Antante, i Centralnih sila, 70 miliona ljudi je bilo pod oružjem, a ubijeno više od 15 miliona. Rat donosi ogromna razaranja država i privreda. Kao rezultat, stvara se nova politička karta Evrope.

Jermenski genocid

24. August 1915.
24. August 1915.

Jermenski genocid

Sistematsko i kontinuirano etničko čišćenje, proterivanje i masovna ubistva izvršena nad pripadnicima jermenskog naroda na području Osmanskog carstva tokom Prvog svetskog rata, izvršena po nalogu tadašnjih osmanskih vlasti. Ovaj zločin smatra se prvim zločinom genocida u 20. veku.

Balforova deklaracija

02. November 1917.
02. November 1917.

Balforova deklaracija

Balfurova deklaracija je izjava britanske vlade doneta tokom Prvog svetskog rata u kojoj je najavljena podrška uspostavljanju jevrejske domovine u Palestini, tada otomanskoj oblasti. Deklaracija predstavlja prvu javnu podršku cionizmu od strane velike političke sile, što je podstaklo cionizam koji je time konačno dobio zvaničnu povelju. Deklaraciju je prvi put podržala jedna strana vlada 27. decembra 1917, kada je srpski cionistički lider i diplomata Dejvid Albala tokom misije u Sjedinjenim Državama objavio podršku srpske vlade Balfurovoj deklaraciji.

Boljševička revolucija u Rusiji

07. November 1917.
07. November 1917.

Boljševička revolucija u Rusiji

Oktobarska ili Boljševička revolucija, koju su su predvodili Vladimir Lenjin i boljševici, označava početak prve komunističke vlade u Rusiji, i stvaranja Sovjetskog Saveza - prve velike socijalističke države u svetskoj istoriji. Oktobarska revolucija je učinila ideologiju komunizma uticajnom na globalnom nivou u 20. veku.

Versajski mirovni sporazum

28. June 1919.
28. June 1919.

Versajski mirovni sporazum

Versajski sporazum je mirovni ugovor zaključen 28. juna 1919. u Versaju između Antante i Nemačke. Ovim ugovorom je Nemačka bila prisiljena da prihvati gubitak velikih teritorija i njihovo pripajanje susednim državama, gubitak nemačkih kolonija i imovine u kolonijama, isplatu velike ratne odštete, ograničenje svoje vojne snage, i priznanje novonastalih država u Evropi.

Osnovana Nacistička partija

24. February 1920.
24. February 1920.

Osnovana Nacistička partija

Nacionalsocijalistička nemačka radnička partija, poznata i kao Nacistička partija, bila je politička stranka u Nemačkoj od 1919-1945. čiji su glavni ciljevi bili revizija Versajskog sporazuma, oduzimanje državljanstva Jevrejima, i ujedinjenje svih Nijemaca u jednoj velikoj Nemačkoj.

Fašistički marš na Rim

24. October 1922.
24. October 1922.

Fašistički marš na Rim

Marš na Rim su izveli italijanski fašisti na čelu sa Benitom Musolinijem 22-29. oktobra 1922. Pod pritiskom, kralj Vitorio Emanuele III daje Musoliniju mandat za sastavljanje vlade. Nakon izbora 1924. Musolini uvodi diktaturu. Njegov fašistički režim je trajao do jula 1943.

Krah berze

25. October 1929.
25. October 1929.

Krah berze

Krah berze deonica u Njujorku 25. oktobra 1929. doveo je do globalne krize. Nastala je Velika depresija, sa masovnim zatvaranjem fabrika i otpuštanjem radnika. Zemlje širom sveta su pogođene nezapamćenom ekonomskom krizom. U Nemačkoj koja grca pod teretom otplate reparacija po Versajskom sporazumu, kriza je izuzetno teška i nastupa ogromna nezaposlenost.

Nacisti pobeđuju na izborima

06. November 1932.
06. November 1932.

Nacisti pobeđuju na izborima

Nacisti dobijaju većinu glasova na izborima za Rajhstag.

Adolf Hitler kancelar Nemačke

30. January 1933.

Adolf Hitler, vođa Nacista, postaje kancelar Nemačke.

Paljenje Rajhstaga

27. February 1933.
27. February 1933.

Paljenje Rajhstaga

Zgrada Rajhstaga u Berlinu je zapaljena. Nacistička vlada koristi požar i proglašava vanredno stanje.

Osnovan logor Dahau

22. March 1933.
22. March 1933.

Osnovan logor Dahau

U Dahau je osnovan prvi nacistički koncentracioni logor. Do oslobođenja 1945, zatvoreno je više od 188.000 zatvorenika, od kojih je najmanje 28.000 izgubilo život.

Bojkot jevrejskih prodavnica i preduzeća

01. April 1933.
01. April 1933.

Bojkot jevrejskih prodavnica i preduzeća

Prva masovna akcija koju je nacistički režim preduzeo protiv nemačkih Jevreja.

Zakon o državnoj službi

07. April 1933.
07. April 1933.

Zakon o državnoj službi

Jevrejima i političkim protivnicima je zabranjeno zaposlenje u državnoj službi. Jevreji učitelji, profesori, sudije i drugi državni službenici ostaju bez posla.

Osnovan Gestapo

26. April 1933.
26. April 1933.

Osnovan Gestapo

Tajna državna policija, skraćeno Gestapo, kombinovana politička i policijska agencija, bila je zvanična tajna policija nacističke Nemačke, a kasnije i u Evropi pod nemačkom okupacijom.

Paljenje knjiga

10. May 1933.
10. May 1933.

Paljenje knjiga

Javno spaljivanje knjiga koje su napisali Jevreji, politički disidenti i drugi koje nije odobrila država

Zakon o sterilizaciji

14. July 1933.
14. July 1933.

Zakon o sterilizaciji

Zakon o prevenciji genetski obolelog potomstva, odnosno Zakon o sterilizaciji, nalagao je sterilizaciju građana koji su po mišljenju „Genetičkog zdravstvenog suda“ patili od navodnih "genetskih poremećaja" i osoba sa mentalnim i fizičkim invaliditetom. Približno 400.000 ljudi je sterilisano po ovom zakonu.

Uvođenje „rasne teorije“ u nemačkim školama

13. September 1933.
13. September 1933.

Uvođenje "rasne teorije" u nemačkim školama

Rasizam je bio suštinska komponenta nacističkog pogleda na svet, i od trenutka kada su došli na vlast, nacisti su nastojali da ga učine sastavnim i obavezujućim delom svih oblasti života. Da bi se pomoglo u asimilaciji rasnog pogleda na svet, izučavanje „rasne nauke“ je postalo obavezan predmet za sve učenike.

Hitler se proglašava vođom

02. August 1934.
02. August 1934.

Hitler se proglašava vođom

Hitler se proglašava vođom (Fuhrer) i kancelarom Rajha. Oružane snage moraju da mu se zakunu na vernost.

Zabrana Jehovinih svedoka

01. May 1935.
01. May 1935.

Zabrana Jehovinih svedoka

Nemačka vlada zabranjuje delovanje Jehovinih svedoka

Jevreji izbačeni iz vojske

31. May 1935.
31. May 1935.

Jevreji izbačeni iz vojske

Jevrejima je zabranjeno da služe u nemačkim oružanim snagama.

Nirnberški zakon

15. September 1935.
15. September 1935.

Nirnberški zakon

Doneti antijevrejski rasni zakoni koji zabranjuju brak i veze između Jevreja i Nemaca, i oduzimaju Jevrejima nemačko državljanstvo.

„Definicija“ Jevreja

15. November 1935.
15. November 1935.

"Definicija" Jevreja

Nemačka država precizno definiše ko se smatra Jevrejinom prema određenom broju jevrejskih baba i deda.

Otpuštanje Jevreja lekara

03. March 1936.
03. March 1936.

Otpuštanje Jevreja lekara

Jevrejskim lekarima zabranjeno je da se bave medicinom u nemačkim zdravstvenim ustanovama.

Okupacija Rajnske oblasti

07. March 1936.
07. March 1936.

Okupacija Rajnske oblasti

Nemačke trupe okupiraju Rajnsku oblast - zonu koja je prema Versajskom sporazumu demilitarizovana. Ova akcija je direktno suprotstavljena uslovima koje je Nemačka prihvatila posle Prvog svetskog rata.

Građanski rat u Španiji

16. June 1936.
16. June 1936.

Građanski rat u Španiji

Španski građanski rat vodio se od 1936. do 1939. između republikanaca i nacionalista. Republikanci, lojalni levičarskoj vladi, sastoje se od raznih socijalističkih, komunističkih i republikanskih partija. Na drugoj strani, nacionalisti su savez falangista, monarhista, konzervativaca i tradicionalista predvođenih vojnom huntom Franciska Franka. Španski građanski rat razotkrio je političke podele širom Evrope. Desnica i katolici podržavaju nacionaliste da zaustave širenje boljševizma. Adolf Hitler šalje vazdušne i oklopne jedinice da pomognu nacionalistima. S druge strane, na levici, rat predstavlja neophodnu bitku za zaustavljanje širenja fašizma. Preko 1000 jugoslovenskih dobrovoljaca učestvuje u Španskom građanskom ratu na strani republikanaca u internacionalnim brigadama.

Osnovan logor Zahsenhauzen

01. July 1936.
01. July 1936.

Osnovan logor Zahsenhauzen

Zahsenhauzen (Sachsenhausen) je bio nemački nacistički koncentracioni logor u Oranijenburgu u Nemačkoj od 1936. do aprila 1945. U njemu su uglavnom držani politički zatvorenici. Bio je radni logor, opremljen sa nekoliko potkampova, gasnom komorom i prostorom za medicinske eksperimente.

Olimpijske igre u Berlinu

01. August 1936.

Nacistička mašinerija intenzivno koristi Olimpijske igre za propagandu ideologije antisemitizma i rasizma, i promociju nemačke moći i superiornosti. Izgrađen je ogroman stadion. Prvi put u istoriji olimpijske igre prenosi televizija, a radio prenos prati preko 40 zemalja.

Sporazum Rim-Berlin

25. October 1936.
25. October 1936.

Sporazum Rim-Berlin

Dogovorena je osovina Rim-Berlin, pri čemu su Nemačka i Italija neformalno obećale da će jedna drugu podržavati u slučaju rata

Izložba „Degenerične umetnosti“

19. July 1937.
19. July 1937.

Izložba "Degenerične umetnosti"

Nakon što Adolf Hitler najavljuje "nemilosrdni rat kulturnoj dezintegraciji", Nacistička partija organizuje izložbu "Degenerične umetnosti" u Minhenu. Na izložbi je predstavljeno 650 umetničkih dela, zaplenjenih iz nemačkih muzeja kao dela koja "vređaju nemačka osećanja". Preko milion ljudi je posetilo izložbu u prvih šest nedelja.

Anšlus (aneksija Austrije)

11. March 1938.
11. March 1938.

Anšlus (aneksija Austrije)

Nemačke trupe marširaju u Austriju i pripajaju je Nemačkoj, što su mnogi Austrijanci podržali. U Beču i drugim gradovima sledi talas uličnog nasilja nad Jevrejima i njihovom imovinom.

Registracija imovine Jevreja

26. April 1938.
26. April 1938.

Registracija imovine Jevreja

Obavezna registracija celokupne imovine Jevreja u Rajhu.

Konferencija u Evijanu

06. July 1938.
06. July 1938.

Konferencija u Evijanu

Između 1933. i 1941. su ciljem da Nemačku učine "očišćenom od Jevreja", nacisti čine sve da obesprave Jevrje i život im učine toliko otežan da bi bili primorani da napuste zemlju. Do 1938. godine, oko 150.000 nemačkih Jevreja već je izbeglo iz zemlje. Ali nakon aneksije Austrije i drugih teritorija na istoku, veliki broj Jevreja pada pod nacističku vlast, i talas jevrejskih izbeglica se povećava. Mnoge zemlje nisu želele da prime jevrejske izbeglice. Predstavnici 32 države su se sastali u Evianu, u Francuskoj, da rasprave međunarodni problem velikog broja jevrejskih izbeglica. Konferencija je bila neuspešna, mnoge države nisu bile spremne da iskažu solidarnost i prihvate jevrejske izbeglice, tako da su, uprkos pokušaijma da izbegnu, stotine hiljada Jevreja ostale na teritorijama pod nacističkom kontrolom gde su većinom ubijeni u Holokaustu.

Kancelarija za jevrejsku emigraciju u Beču

01. August 1938.
01. August 1938.

Kancelarija za jevrejsku emigraciju u Beču

Adolf Ajhman osniva Kancelariju za jevrejsku emigraciju u Beču kako bi povećao tempo prisilnog iseljenja austrijskih Jevreja. Do 1941. Kancelarija je jedino telo koje može obezbediti dozvolu Jevrejima da se odsele. Nakon pošetka rata Kancelarija de fakto radi na deportaciji Jevreja u geta u Poljskoj, i realizaciji "konačnog rešenja". Po ugledu na Bečku, slične kandelarije su radile širom Evrope, u Amstwerdamu, Pragu i drugim gradovima.

Obavezno srednje ime za Jevreje

17. August 1938.
17. August 1938.

Obavezno srednje ime za Jevreje

Jevreji u Nemačkoj su primorani da dodaju novo srednje ime: "Izrael" za muškarce i "Sara" za žene. Imena su morala da budu registrovana u matičnoj službi i da se koriste na svim službenim dokumentima. Zabranjuje se da Jevreji deci daju "nemačka" imena.

Minhenska konferencija

30. September 1938.
30. September 1938.

Minhenska konferencija

Velika Britanija i Francuska pristaju na nemačku okupaciju Sudeta, dela zapadne Čehoslovačke.

Slovo „J“ u pasošima

05. October 1938.
05. October 1938.

Slovo "J" u pasošima

U pasoše jevrejskih građana upisuje se veliko slovo "J" kako bi se jasno i vidno označilo da su Jevreji. Povod za uredbu je da se spreči da Jevreji emigriraju u Švajcarsku pretvarajući se da su hrišćani

Aneksija Sudetske oblasti

06. October 1938.
06. October 1938.

Aneksija Sudetske oblasti

Nemačka anektirala čehoslovačku pokrajinu Sudet

Scene 1: Prodavnica Ofner i sin

09. November 1938.
Ponedeljak, 09. November 1938.

Scene 1: Prodavnica Ofner i sin

nekada Starčevačka ulica, danas ulica Žarka Zrenjanina 2, Pančevo

Kristalna noć

09. November 1938.

Nacisti organizuju antijevrejski pogrom, poznat i kao "Noć slomljenog stakla", u celoj Nemačkoj i anektiranim teritorijama Austrije i Sudeta. U masovnoj antijevrejskoj akciji uništeno je preko 200 sinagoga , opljačkano 7.500 jevrejskih radnji, a 30.000 muškaraca Jevreja poslato u koncentracione logore (Dahau, Buhenvald, Saksenhauzen i druge)

Isključenje Jevreja iz privrede

12. November 1938.
12. November 1938.

Isključenje Jevreja iz privrede

Donet je dekret kojim se Jevrejima zabranjuje da poseduju preduzeća i prodaju robu

Jevrejska deca izbačena iz nemačkih škola

15. November 1938.
15. November 1938.

Jevrejska deca izbačena iz nemačkih škola

Još 1933. Nemačka vlada donosi Zakon protiv "prenatrpanosti" u školama i univerzitetima, koji dramatično ograničava broj jevrejskih učenika koji pohađaju državne škole. 1938. godine, učenicima koji su "definisani kao Jevreji" potpuno je zabranjen pristup školama.

Hitlerov govor u Rajhstagu

30. January 1939.
30. January 1939.

Hitlerov govor u Rajhstagu

Usred rastućih međunarodnih tenzija, Firer i kancelar Rajha Adolf Hitler govori nemačkoj javnosti i svetu da bi izbijanje rata značilo "kraj evropskog jevrejstva", odnosno "uništenje jevrejske rase u Evropi“. "Ako izbije rat, to će značiti istrebljenje evropskih Jevreja", nedvosmislen je Hitler u svom govoru.

Nemačka okupira Čehoslovačku

15. March 1939.
15. March 1939.

Nemačka okupira Čehoslovačku

Nacističke trupe vrše invaziju na Čehoslovačku i okupiraju Prag, prekršivši time Minhenski sporazum dogovoren samo šest meseci ranije

Potpisan Molotov-Ribentropov pakt

23. August 1939.
23. August 1939.

Potpisan Molotov-Ribentropov pakt

Sovjetski i nemački ministri vanjskih poslova, Molotova i Ribbentrop u Moskvi potpisuju Pakt o nenapadanju između Nemačkog Trećeg Reicha i Sovjetskog Saveza.

Početak Drugog svetskog rata

01. September 1939.

Nemačka vrši invaziju na Poljsku, započinjući Drugi svetski rat u Evropi. Nemačke snage probijaju poljsku odbranu duž granice i nakon brzog napredovanja, Varšava se predaje Nemcima. Sovjetske snage sa druge strane napadaju i anektiraju veći deo istočne Poljske. Zapadna Poljska ostaje pod nemačkom okupacijom do 1945. godine.

Operacija T-4

01. September 1939.
01. September 1939.

Operacija T-4

U okviru nacističkog cilja da se iz Trećeg Rajha potpuno eliminišu osobe sa mentalnim smetnjama i osobe sa invaliditetom Hitler odobrava program eutanazije kao deo operacije T-4. Do pada nacističkog režima 1945, smrtonosnim injekcijama, izgladnjivanjem, ili u pokretnim gasnim komorama, nemački lekari i medicinsko osoblje ubili su do 200.000 nemoćnih, bolesnih ili osoba sa psihičkim ili fizičkim poteškoćama.

Velika Britanija i Francuska objavljuju rat Nemačkoj

03. September 1939.
03. September 1939.

Velika Britanija i Francuska objavljuju rat Nemačkoj

Velika Britanija i Francuska objavile su rat Nemačkoj

Geta u Poljskoj

21. September 1939.
21. September 1939.

Geta u Poljskoj

Rajnhard Hajdrih, šef nemačke bezbednosne policije, šalje direktivu za tretman Jevreja u poljskim okupacionim zonama. Jevreji koji žive u gradovima i selima imaju se premestiti u geta. U getima će se osnovati jevrejski saveti da izvršavaju naređenja nemačkih vlasti. Okupljanje Jevreja u geta pokazaće se kao sledeća faza pre "konačnog rešenja" - masovnog ubistva.

Antijevrejske mere u Poljskoj pod okupacijom

November 1939.
November 1939.

Antijevrejske mere u Poljskoj pod okupacijom

Jevreji u Poljskoj pod nemačkom okupacijom primorani da nose žutu traku i zvezdu.

Upotreba dušegupke

02. December 1939.
02. December 1939.

Upotreba dušegupke

U okviru "Projekta eutanazija" za eliminaciju pacijenata sa mentalnim ili fizićkim invaliditetom, nacisti eksperimentišu sa ubijanjem gasom. Uskoro uključuju u upotrebu kamione pokretne gasne komore konstruisane za ubijanje otrovnim gasom. Do leta 1941. ubijeno je više od 100.000 ljudi.

Osnovan logor Aušvic

20. May 1940.
20. May 1940.

Osnovan logor Aušvic

Aušvic je nemački naziv za poljski grad Osvjećim, oko 64 km zapadno od Krakova. Tu je prvo osnovan koncentracioni logor Aušvic, odnosno "Glavni logor", a kasnije, 3 km dalje, i centar za ubijanje Aušvic-Birkenau ili "Aušvic II". Kasnije su osnovani i "Aušvic III" i mnogi podlogori kompleksa logora Aušvic. Procenjuje se da su tu od 1940-1945. SS i policija deportovali najmanje 1,3 miliona ljudi. 1,1 milion ubijeno, od čega 1 milion Jevreja, a među ostalim žrtvama su bili Poljaci, Romi, Sovjetski ratni zarobljenici i drugi. Oko 20.000 Jugoslovena je bilo zatočeno u Aušvicu, od čega su oko 10.000 bili Jevreji. Oko 12.000 zatočenika u logoru je bilo iz Srbije.

Scene 2: Venčanje u sinagogi

15. September 1940.
Nedelja, 15. September 1940.

Scene 2: Venčanje u sinagogi

pančevačka Sinagoga, danas ulica Dr Svetislava Kasapinovića, Pančevo

Scene 3: Trka u školskom dvorištu

27. September 1940.
Petak, 27. September 1940.

Scene 3: Trka u školskom dvorištu

bivša Građanska škola, današnja Elektrotehnička škola „Nikola Tesla“, ulica Maksima Gorkog 7, Pančevo

Nemačka, Italija i Japan sklapaju Trojni pakt

27. September 1940.
27. September 1940.

Nemačka, Italija i Japan sklapaju Trojni pakt

Trojni pakt je sporazum Nemačke, Italije i Japana koji je formalizovao savezništvo sila osovina oko "zavođenja novog reda" u Evropi odnosno Istočnoj Aziji. Trojnom paktu novembra 1940. pristupaju i Mađarska, Rumunija i Slovačka, a Bugarska marta 1941. godine.

Scene 11: U okupiranom Beogradu

20. October 1940.
Petak, 20. October 1940.

Scene 11: U okupiranom Beogradu

ul. Knez Mihajlova 12, Beograd

Varšavski geto

16. November 1940.
16. November 1940.

Varšavski geto

Nemci formiraju Jevrejski geto u Varšavi - najveći geto za Jevreje u Drugom svetskom ratu. U malom prostoru od 3,4 km2 zatočeno je skoro pola miliona ljudi. Većina je kasnije ubijena u logorima Treblinka i Majdanek ili umro još u getu od gladi, bolesti i iscrpljenosti.

Tajni arhiv „Oneg Šabat“

01. December 1940.
01. December 1940.

Tajni arhiv "Oneg Šabat"

Emanuel Ringelblum, istoričar zatočen u Varšavskom getu, u strogoj tajnosti sa grupom kolega pokreće sakupljanje građe i dokumenatacije o životu u getu. Akcija je nazvana "Oneg Šabat". Sumnjajući da ukoliko niko ne preživi svet nikada neće saznati šta se dogodilo, ko su bili zatočenici geta i kako je izgledao njihov život, ova grupa je rizikujući sopstvene živote sakupljenu građu zakopala unutar geta pre nego što su počele deportacije u logore. Velika većina učesnika ove akcije je ubijeno, a samo troje je preživelo. Posle rata, 1946. je pronađena prva grupa sakrivene građe "Oneg Šabat arhiva", a 1950. je locirana i druga, sakrivena u zakopanim metalnim kacama za mleko. Treća nikada nije pronađena. Oneg Šabat arhiv je danas jedan od najvažnijih istorijskih izvora o Varšavskom getu i Holokaustu uopšte.

Pristup trojnom paktu

25. March 1941.
25. March 1941.

Pristup trojnom paktu

Jugoslovenska vlada potpisala pristupanje Trojnom paktu. Sporazum je formalizovao savezništvo sila osovina (Nemačka, Italija i Japan), koji je uperen protiv još uvek formalno neutralnih Sjedinjenih Država u slučaju da se umešaju u Drugi svetski rat. Trojnom paktu pristupila je Mađarska (20. novembra 1940.), Rumunija (23. novembra 1940.) i Slovačka (24. novembra 1940.). Bugarska je pristupila 1. marta 1941. godine.

Scene 4: Na bentu kraj Tamiša

27. March 1941.
Četvrtak, 27. March 1941.

Scene 4: Na bentu kraj Tamiša

na obali Tamiša, preko puta svetionika na ušću Tamiša u Dunav, Pančevo

Vojni puč u Beogradu

27. March 1941.

Vojni puč u Beogradu i obrazovanje vlade generala Dušana Simovića; Hitler doneo odluku da se Jugoslavija bezobzirno vojnički porazi i uništi kao država uz pomoć suseda i unutrašnjih neprijatelja.

Scene 5: Kod strica Jovana u Beogradu

03. April 1941.
Četvrtak, 03. April 1941.

Scene 5: Kod strica Jovana u Beogradu

ul. Knez Mihajlova 12, Beograd

Scene 6: Bombardovanje Beograda

06. April 1941.
Nedelja, 06. April 1941.

Scene 6: Bombardovanje Beograda

stan u ulici Džordža Vašingtona 32, Beograd

Napad na Jugoslaviju i Grčku

06. April 1941.
06. April 1941.

Napad na Jugoslaviju i Grčku

Sile Osovine predvođene Nemačkom uz podršku mađarskih, bugarskih i italijanskih snaga, napadaju Jugoslaviju i Grčku. Hitler je pokrenuo napad kako bi kaznio Jugoskaviju i zbacio nedavno uspostavljenu prosavezničku vladu, i da bi podržao italijansku invaziju na Grčku. Operacija bi Nemačkoj obezbedila balkanski bok za planiranu invaziju na Sovjetski Savez, zaštitila zalihe nafte u Rumuniji od mogućih savezničkih napada, i omogućilo pristup istočnom Mediteranu. Nakon kratkog rata, Jugoslavija i Grčka su vojno poražene i okupirane.

Napad na Jugoslaviju

06. April 1941.

Napad nacističke Nemačke i njenih saveznika na Kraljevinu Jugoslaviju otpočeo je bombardovanjem Beograda sa više stotina aviona u kojem je ubijeno preko 2.000 stanovnika i uništen veliki broj zgrada i kulturnih objekata.

Scene 7: Povratak u Pančevo

08. April 1941.
Utorak, 08. April 1941.

Scene 7: Povratak u Pančevo

Pančevački most

Proglašenje Nezavisne Države Hrvatske

10. April 1941.
10. April 1941.

Proglašenje Nezavisne Države Hrvatske

Ulazak nemačkih trupa u Zagreb i proglašenje ustaške (fašističke) Nezavisne Države Hrvatske. Proglasom Slavka Kvaternika počinje početak četvorogodišnjeg postojanja države pod vodstvom Ante Pavelića, koji je predvodio hrvatski ustaški pokret.

Pljačke jevrejske imovine

12. April 1941.
12. April 1941.

Pljačke jevrejske imovine

Prve nemačke jedinice su ušle u Beograd; početak pljački jevrejskih radnji i stanova od nemačkih vojnika i folksdojčera.

Okupaciona uprava Beograda

15. April 1941.
15. April 1941.

Okupaciona uprava Beograda

Formirana je Oblasna vojna komanda 599 za Beograd (Feldkommandantur 599) na čelu sa komandantom pukovnikom Ernst-Moricom von Kajzenbergom, Operativna grupa Policije bezbednosti i Službe bezbednosti (Einsatzgruppe Sipo-SD) na čelu sa SS-pukovnikom Vilhelmom Fuksom, kao i Operativna komanda Policije bezbednosti i Službe bezbednosti, na čelu sa SS-majorom Karlom Krausom. Najvažnija policijska služba u okviru obe komande je četvrti odsek (Gestapo). U okviru Gestapoa formiran je referat za Jevreje, kojim je rukovodio SS-poručnik Fric Štrake.

Registracija i obeležavanje Jevreja

16. April 1941.

Proglas šefa Operativne grupe policije (Einsatzgruppe Sipo-SD) kojim se Jevrejima pod pretnjom smrti naređuje da se 19. aprila prijave u Požarnoj komandi na Tašmajdanu. Jevreji moraju da nose žutu traku oko ruke.

Kapitulacija Jugoslovenske vojske

17. April 1941.
17. April 1941.

Kapitulacija Jugoslovenske vojske

Potpisivanjem bezuslovne kapitulacije prihvaćeno je da čitava Jugoslovenska vojska bude odvedena u zarobljeništvo. Za prikupljanje vojnika bili su odgovorni komandanti jedinica. Za vojnike koji bi pokušali da izbegnu odvođenje u Treći Rajh, propisana je smrtna kazna. Organima žandarmerije i policije je naređeno da se "imaju smesta uputiti na svoju redovnu dužnost", osim u "krajeve slobodne Hrvatske" i krajeve okupirane od susednih država. Sva postrojenja privrede morala su se predati neoštećena. Jugoslovenska Vlada je napustila zemlju i odletela za London.

Zakonska odredba za odbranu naroda i države

17. April 1941.
17. April 1941.

Zakonska odredba za odbranu naroda i države

Objavljivanje “Zakonske odredbe za odbranu naroda i države” bilo je osnova za progon svih nepoželjnih nacionalnih, “rasnih” ili političkih grupa u državi.

Formiran kompleks „Gospićka grupa logora“

April 1941.
April 1941.

Formiran kompleks "Gospićka grupa logora"

Gospićka grupa logora sastojala se od logora Gospić, logora Jadovno, logora Slana i Metajna na ostrvu Pagu, logora Stupačinovo, logora-sabirališta Maksimovića štale i logora-sabirališta na železničkoj stanici Gospić.

Zakonska odredba o sačuvanju hrvatske narodne imovine

18. April 1941.
18. April 1941.

Zakonska odredba o sačuvanju hrvatske narodne imovine

Objavljivanje “Zakonske odredbe o sačuvanju hrvatske narodne imovine” - postavljanje komesara u svim jevrejskim preduzećima.

Otpuštanje Jevreja i prisilni rad

20. April 1941.
20. April 1941.

Otpuštanje Jevreja i prisilni rad

Početak prisilnog rada Jevreja na čišćenju ruševina i otkopavanju leševa poginulih u bombardovanju Beograda. Otpuštanje Jevreja iz javnih službi.

Obrazovanje nemačke vojne uprave u Srbiji

20. April 1941.
20. April 1941.

Obrazovanje nemačke vojne uprave u Srbiji

Obrazovanje nemačke vojne uprave u Srbiji (veći deo Srbije sa severnim Kosovom i Banatom).

Nova beogradska policija

21. April 1941.
21. April 1941.

Nova beogradska policija

Dragomir-Dragi Jovanović imenovan za izvanrednog komesara Beograda.

Scene 8: Dani smrti

22. April 1941. - 01. August 1941.
Utorak, 22. April 1941. - Petak, 01. August 1941.

Scene 8: Dani smrti

nekada Starčevačka ulica, danas ulica Žarka Zrenjanina 2, Pančevo

Scene 9: Pljačka i teror

22. April 1941. - 01. August 1941.
Utorak, 22. April 1941. - Petak, 01. August 1941.

Scene 9: Pljačka i teror

nekada Starčevačka ulica, danas ulica Žarka Zrenjanina 2, Pančevo

Nova Vojna uprava

22. April 1941.
22. April 1941.

Nova Vojna uprava

General Helmut Forster preuzeo dužnost Vojnoupravnog komandanta Srbije; na čelu Upravnog štaba Harald Turner; na čelu Vojnog štaba pukovnik Gravenhorst.

„Židovsko pitanje“

22. April 1941.
22. April 1941.

"Židovsko pitanje"

Ministar unutrašnjih poslova Andrija Artuković izjavio da će u NDH “židovsko pitanje” biti rešeno na isti način kao u Nemačkoj.

Naredba o zabrani snabdevanja Jevreja

25. April 1941.
25. April 1941.

Naredba o zabrani snabdevanja Jevreja

Naredba vojnog komandanta Beograda Fon Kajzenberga da svi Jevreji u Beogradu mogu kupovati samo posle 10.30 časova, da mogu na javnim česmama da se snabdeju vodom tek posle ostalih građana “arijevaca” i zabranjuje se svim trgovcima da ispod ruke prodaju robu Jevrejima. Za prekršaje je predviđena novčana kazna, zatvor ili slanje u u koncentracioni logor.

Uređenje zatvora Gestapoa

April 1941.
April 1941.

Uređenje zatvora Gestapoa

Uređenje zatvora Gestapoa u zgradi Okružnog suda za okrug beogradski, Ulica Aleksandrova br.5.

Jevrejima zabranjeno korišćenje gradskog prevoza

28. April 1941.
28. April 1941.

Jevrejima zabranjeno korišćenje gradskog prevoza

Na tramvajima su istaknuti natpisi da je Jevrejima zabranjena vožnja.

Početak masovnog ubijanja Srba

28. April 1941.
28. April 1941.

Početak masovnog ubijanja Srba

Ubistvo 201 Srbina u Gudovcu kraj Bjelovara.

Registrovanje Jevreja

29. April 1941.
29. April 1941.

Registrovanje Jevreja

Poziv Jevrejima da se jave na Kalemegdanu radi registrovanja.

Formiran logor Danica

April 1941.
April 1941.

Formiran logor Danica

Formiran logor Danica, uglavnom za Srbe i Jevreje.

Formiranje Saveta komesara

30. April 1941.
30. April 1941.

Formiranje Saveta komesara

Formiranje Saveta komesara, prve kolaboracionističke uprave u Srbiji, na čelu sa Milanom Aćimovićem koji je bio i na čelu Ministarstva unutrašnjih poslova.

Rasističko zakonodavstvo

30. April 1941.
30. April 1941.

Rasističko zakonodavstvo

Rasističko zakonodavstvo i potpuno obespravljivanje Jevreja i Roma: Objavljivanje “Zakonske odredbe o rasnoj pripadnosti” i “Zakonske odredbe o zaštiti arijske krvi i časti hrvatskog naroda”.

Zakonska odredba o državljanstvu

01. May 1941.
01. May 1941.

Zakonska odredba o državljanstvu

Objavljivanje “Zakonske odredbe o državljanstvu”.

Formiranje Komande žandarmerije

06. May 1941.
06. May 1941.

Formiranje Komande žandarmerije

Formiranje Komande žandarmerije, pod kojom je do kraja maja bilo oko 3.000 žandarma.

Obrazovana Uprava grada Beograda

07. May 1941.
07. May 1941.

Obrazovana Uprava grada Beograda

Naredbom Milana Aćimovića obrazovana je Uprava grada Beograd na čelu sa Dragim Jovanovićem kao glavna srpska upravna i policijska vlast u Beogradu. Njen najvažniji policijski organ je bilo Odeljenje specijalne policije čiji sedmi odsek je bio zadužen za sprovođenje mera protiv Jevreja i Cigana (Roma). Na čelu je bio policijski komesar Jovan Nikolić.

Naredba o popisivanju Jevreja

10. May 1941.
10. May 1941.

Naredba o popisivanju Jevreja

Naredba o popisivanju svih jevrejskih muškaraca od 16 do 60 godina u Zagrebu.

Formiranje Predstavništva jevrejske zajednice i službi

May 1941.
May 1941.

Formiranje Predstavništva jevrejske zajednice i službi

Formiranje Predstavništva jevrejske zajednice umesto raspuštenih jevrejskih organizacija. Na čelu je bio Benjamin Flajšer, а ubrzo zatim Emil Dajč; sekretar je bio Semjuel Demajo; formiranje jevrejske zdravstvene službe na čelu sa dr Isakom Eškenazijem; ogranizovanje Jevrejske bolnice na Dorćolu (Ulica Visokog Stevana br.2).

Premeštanje sedišta CK u Beograd

May 1941.
May 1941.

Premeštanje sedišta CK u Beograd

Sedište Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije premešteno je iz Zagreba u Beograd.

Formiran pokret otpora

May 1941.
May 1941.

Formiran pokret otpora

Grupa oficira Jugoslovenske vojske koja je izbegla zarobljavanje na čelu sa pukovnikom Dragoljubom-Dražom Mihailovićem, na planini Suvobor (Ravna Gora) formirala je pokret otpora (rojalistički ili četnički).

Dnevni list „Novo Vreme“

16. May 1941.
16. May 1941.

Dnevni list "Novo Vreme"

Počeo da izlazi glavni dnevni list “Novo Vreme”.

Obeležavanje Jevreja jevrejskim znakom

22. May 1941.
22. May 1941.

Obeležavanje Jevreja jevrejskim znakom

Naredba o obeležavanju Jevreja jevrejskim znakom.

Zabrana posedovanja telefona

24. May 1941.
24. May 1941.

Zabrana posedovanja telefona

Naređenje nemačke Oblasne vojne komande da Jevreji ne smeju posedovati telefone i služiti se njima.

Zabrana posedovanja foto-aparata i frižidera

27. May 1941.
27. May 1941.

Zabrana posedovanja foto-aparata i frižidera

Naređenje Upravnika grada Beograda da Jevreji ne smeju posedovati foto-aparate i frižidere.

Masovno interniranje Jevreja u logore

27. May 1941.
27. May 1941.

Masovno interniranje Jevreja u logore

Početak masovnog interniranja Jevreja u logore Danica kraj Koprivnice zatim u sistem logora smrti Gospić-Jadovno-ostrvo Pag.

Naredbe koja se odnosi na Jevreje i Rome

31. May 1941.
31. May 1941.

Naredbe koja se odnosi na Jevreje i Rome

Objavljivanje “Naredbe koja se odnosi na Jevreje i Cigane” u Listu uredaba Vojnog zapovednika u Srbiji. Kodifikovane su sve dotadašnje antijevrejske mere, postavljeni komesari nad jevrejskim preduzećima i radnjama. Iste mere se odnose i na Rome.

Masovni pokolji Srba

June 1941. - August 1941.
June 1941. - August 1941.

Masovni pokolji Srba

Masovni pokolji Srba u centralnim i istočnim delovima NDH.

Nesreća u vojnom magacinu. Ogromno razaranje grada Smedereva

05. June 1941.
05. June 1941.

Nesreća u vojnom magacinu. Ogromno razaranje grada Smedereva

Velika eksplozija lagerovane municije u Smederevu; uništen je veći deo grada sa preko 2.000 žrtava.

Napad na Sovjetski Savez

22. June 1941.
22. June 1941.

Napad na Sovjetski Savez

Nacistička Nemačka i njene saveznice otpočinju 22. juna 1941. operaciju Barbarosa - invaziju na Sovjetski Savez, kršeći time nemačko-sovjetski pakt o nenapadanju iz 1939. Bila je to najveća kopnena ofanziva u istoriji čovečanstva, u kojoj je učestvovalo oko 10 miliona boraca.

Početak masovnog i sistematskog ubijanja Jevreja u SSSR

22. June 1941.
22. June 1941.

Početak masovnog i sistematskog ubijanja Jevreja u SSSR

Napad Nemačke i njenih saveznika i satelita na Sovjetski Savez.

Proglas komunističke partije na ustanak

22. June 1941.
22. June 1941.

Proglas komunističke partije na ustanak

Masovna hapšenja pripadnika Komunističke partije Jugoslavije i njihovih simpatizera. Sastanak Politbiroa Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije u Beogradu, koji je izdao proglas “Uništavajmo neprijatelja” sa pozivom na otpor okupaciji. Stvaranje komunističkih udarnih grupa po gradovima.

Zakonske odredbe o interniranju Jevreja

26. June 1941.
26. June 1941.

Zakonske odredbe o interniranju Jevreja

Objavljivanje Izvanredne zakonske odredbe i zapovesti o interniranju Jevreja u “zbirališta pod vedrim nebom”.

Formiranje Glavnog štaba partizanskih odreda Jugoslavije

June 1941.
June 1941.

Formiranje Glavnog štaba partizanskih odreda Jugoslavije

Formiranje Glavnog štaba partizanskih odreda Jugoslavije, ubrzo i Glavnog štaba partizanskih odreda Srbije.

Diverzija na pruzi Niš-Leskovac

01. July 1941.
01. July 1941.

Diverzija na pruzi Niš-Leskovac

Diverzija na pruzi Niš-Leskovac.

Anti-Romske mere

03. July 1941.
03. July 1941.

Anti-Romske mere

Naređenje Ministarstva unutrašnjih poslova NDH o popisivanju Roma i proterivanju romskih nomada.

Ustanak u Srbiji

04. July 1941.
04. July 1941.

Ustanak u Srbiji

Sastanak Politbiroa CK KPJ i donošenje odluke o podizanju opšteg ustanka u Jugoslaviji; slanje delegata u pojedine krajeve sa uputstvom za dizanje ustanka.

Sabotaža radio Beograda

04. July 1941.
04. July 1941.

Sabotaža radio Beograda

Akcija presecanja glavnog voda Radio stanice Beograd.

Organizovani progon komunista

05. July 1941.
05. July 1941.

Organizovani progon komunista

Počinje organizovani progoni komunista. Objavljen oglas o streljanju 13 “komunista i Jevreja”; Vidljiva je sve jača antijevrejska propaganda i optuživanje Jevreja da su vođe i finansijeri “bandi”.

Prva oružana akcija partizana

07. July 1941.
07. July 1941.

Prva oružana akcija partizana

Ubistvo dvojice žandarma u Beloj Crkvi.

Otvaranje logora na Banjici

09. July 1941.
09. July 1941.

Otvaranje logora na Banjici

Internirana prva grupa zatočenika u novoformiranom logoru u kasarni na Banjici (Koncentracioni logor Beograd/Anhaltelager Dedinje). Logor je pod nemačkom komandom imao dva dela: veći za nemačke i manji za zatvorenike srpskih kvislinških vlasti. Upravnik srpskog dela logora bio je Svetozar Vujković; logor postaje rezervoara talaca za sve masovnija streljanja.

Akcija paljenja novina

12. July 1941.
12. July 1941.

Akcija paljenja novina

Akcija paljenja novina kod Karađorđevog parka.

Paljenje nemačkih vojnih vozila

16. July 1941.
16. July 1941.

Paljenje nemačkih vojnih vozila

Velika akcija paljenja nemačkih vojnih vozila u garažama u Mileševskoj i Grobljanskoj ulici. Za odmazdu streljano 17 rodoljuba.

Odmazde zbog sabotaže vojnih vozila

17. July 1941.
17. July 1941.

Odmazde zbog sabotaže vojnih vozila

Proglas o streljanju 16 “komunista i Jevreja” zbog sabotaža u Beogradu.

Interniranje jevrejskih izbeglica u logor na Savi

20. July 1941.
20. July 1941.

Interniranje jevrejskih izbeglica u logor na Savi

Interniranje oko 1.100 Jevreja, izbeglica iz Srednje Evrope (Kladovski transport) u logoru u Šapcu (Pionirske barake na reci Savi).

Naređenje da za taoce odmazde treba uzimati Jevreje i Rome

21. July 1941.
21. July 1941.

Naređenje da za taoce odmazde treba uzimati Jevreje i Rome

Naređenje Harolda Turnera, šefa Upravnog štaba Vojnog zapovednika Srbije, oblasnim i sreskim vojnim komandama da kao taoce za odmazde treba prvenstveno uzimati Jevreje i Rome.

Sabotaža nemačkih vojnih vozila

25. July 1941.
25. July 1941.

Sabotaža nemačkih vojnih vozila

Nekoliko akcija paljenja nemačkih vojnih vozila u Beogradu i drugih vojnih objekata.

Sabotaže pokreta otpora

27. July 1941.
27. July 1941.

Sabotaže pokreta otpora

Simultana akcija paljenja novina u raznim delovima Beograda.

Produžetak policijskog časa

28. July 1941.
28. July 1941.

Produžetak policijskog časa

Jačanje represije prema stanovništvu Beograda; produženje policijskog časa, za Jevreje još kraće od ostalog građanstva.

Streljanja civila za odmazdu

28. July 1941.
28. July 1941.

Streljanja civila za odmazdu

Streljanje 122 “komunista i Jevreja” zbog sabotaže na nemačkim vojnim vozilima.

Grad zbog sabotaža plaća kontribuciju

30. July 1941.
30. July 1941.

Grad zbog sabotaža plaća kontribuciju

Naređenje komandanta Beograda da grad zbog sabotaža plati kontribuciju od 10 miliona dinara.

Početak masovnog ubijanja Roma

31. July 1941.
31. July 1941.

Početak masovnog ubijanja Roma

Interniranje Roma u logoru Danica.

Formiranje partizanskih odreda

August 1941.
August 1941.

Formiranje partizanskih odreda

Formiranje partizanskih odreda u zapadnoj zatim i centralnoj, južnoj i istočnoj Srbiji.

Registrovano 220 akata sabotaže

09. August 1941.
09. August 1941.

Registrovano 220 akata sabotaže

Ministarstvo unutrašnjih poslova registrovalo 220 akata sabotaže (uništavanje putnih, železničkih i telefonskih komunikacija, napadi na organe vlasti i njihove predstavnike, napadi na nemačke vojnike, rasturanje letaka sa pozivom na borbu, ispisivanje parola po zidovima).

Formiran logor Jasenovac

10. August 1941.
10. August 1941.

Formiran logor Jasenovac

Jasenovac - najstrašniji ustaški logor, u kojem je sprovedeno masovno ubijanje logoraša; najveće ustaško gubilište logoraša pohapšenih u Hrvatskoj, Slavoniji i Bosni.

Scene 10: Deportacija preko Dunava

15. August 1941.
Petak, 15. August 1941.

Scene 10: Deportacija preko Dunava

na obali Dunava pored srušenog Pančevačkog mosta

Masovna streljanja i uništenje sela Skela kod Obrenovca

15. August 1941.
15. August 1941.

Masovna streljanja i uništenje sela Skela kod Obrenovca

Kao odmazdu za napad na nemačke vojnike Kosmajsko-podravskog partizanskog odreda, nemačke trupe streljaju muške stanovnike sela Skela i logoraše sa Banjice. Selo spaljuju.

Odmazde i vešanje po centru grada

17. August 1941.
17. August 1941.

Odmazde i vešanje po centru grada

Streljanje, zatim vešanje, petorice rodoljuba na električne stubove na Terazijama.

Parada i zbor folksdojčerskih organizacija

17. August 1941.
17. August 1941.

Parada i zbor folksdojčerskih organizacija

Parada i zbor folksdojčerskih organizacija iz Beograda i Zemuna kod Tehničkog fakulteta.

Deportovanje Jevreja iz Banata u Beograd

18. August 1941. - 20. September 1941.
18. August 1941. - 20. September 1941.

Deportovanje Jevreja iz Banata u Beograd

Banat je ostao pod nemačkom okupacionom vojnom upravom, koja je bila jedinstvena za Srbiju i Banat. Predstavnik nemačke okupacione vlasti u Banatu bila je krajskomandatura, koja je imala sedište u Petrovgradu (Zrenjanin); lokalni Folksdojčeri (nemački stanovnici Banata) su odmah započeli progon jevrejskih komšija i nakon popisivanja, krađe imovine, zarobljavanja i ubijanja najveći deo Jevreja iz Banata je deportovan na područje Beograda.

Raspuštanje sistema logora Gospić-Jadovno-ostrvo Pag

21. August 1941.
21. August 1941.

Raspuštanje sistema logora Gospić-Jadovno-ostrvo Pag

Deportovanje preživelih muškaraca u novoosnovani koncentracioni logor i logor smrti Jasenovac; deportovanje preživelih žena i dece u logor Kruščica.

Formiranje logora na Topovskim šupama

22. August 1941.

Formiranje logora za Jevreje u Topovskim šupama na Autokomandi u Beogradu; interniranje banatskih, zatim i beogradskih jevrejskih muškaraca. Na logoru su bili zatočeni i Romi.

Postavljanje kolaboracionističke Vlade.

29. August 1941.
29. August 1941.

Postavljanje kolaboracionističke Vlade.

Komandant Srbije imenovao “Vladu narodnog spasa” na čelu sa generalom Milanom Nedićem.

Oslobođenje Loznice

31. August 1941.
31. August 1941.

Oslobođenje Loznice

Udružene snage oba pokreta otpora, partizanskog i rojalističkog, oslobodile su Loznicu.

Formiran logor Lobor

03. September 1941.
03. September 1941.

Formiran logor Lobor

Formiran logor Lobor blizu Zlatara, u Hrvatskom zagorju uglavnom za žene i decu.

Mere odmazde

03. September 1941.
03. September 1941.

Mere odmazde

Streljanje 50 komunista zbog ubistva nemačkog vojnika u Beogradu.

Operacija Rajnhard

September 1941.
September 1941.

Operacija Rajnhard

Započeta u jesen 1941, nazvana po SS generalu Rajnhardu Hajdrihu, Operacija Rajnhard je bila nemački plan za ubistvo Jevreja koji žive u takozvanom Generalnom gubernatorstvu - velikom području centralne Poljske koje je kontrolisala Nemačka nakon invazije gde je živelo oko dva miliona Jevreja. Da bi postigli ciljeve operacije Rajnhard, Nemci su izgradili tri logora smrti: Belzec, Sobibor i Treblinka. Tokom Operacije Rajnhard, masovnim streljanjima i logorima smrti ubijeno je oko 1,7 miliona Jevreja.

Opsada Lenjingrada

08. September 1941.
08. September 1941.

Opsada Lenjingrada

Nemačka grupa armija Sever sa juga, i finska vojska sa severa, opkoljavaju Lenjingrad (današnji Sankt Peterburg). Opsada je trajala 872 dana, od septembra 1941 do januara 1944. godine, kada je Crvena armija uspela da je probije. Blokada je bila jedna od najdužih i najrazornijih opsada u istoriji. Procenjuje se da je od posledica opsade, odnosno sistematskog izgladnjivanja civilnog stanovništva, živote izgubilo oko 1,5 milion ljudi.

Novi talas hapšenja Jevreja i Roma i interniranja u logor Topovske šupe

13. September 1941.
13. September 1941.

Novi talas hapšenja Jevreja i Roma i interniranja u logor Topovske šupe

Naređenje Komandanta Srbije da se “pohapse svi aktivni oficiri i podoficiri, svi Jevreji i Cigani”. Nov talas hapšenja i interniranja Jevreja u logoru u Topovskim šupama, delom i u logoru na Banjici.

Masovna interniranja u logor Jasenovac

September 1941. - December 1941.
September 1941. - December 1941.

Masovna interniranja u logor Jasenovac

Masovno interniranje Jevreja i Srba u logoru Jasenovac.

Odlazak CK KPJ za Užice

16. September 1941.
16. September 1941.

Odlazak CK KPJ za Užice

Odlazak Centralnog komiteta KPJ i komandanta Glavnog štaba partizanskih odreda Josipa Broza Tita iz Beograda na prostor zapadne Srbije.

Naređenje za mere odmazde u Srbiji

16. September 1941.
16. September 1941.

Naređenje za mere odmazde u Srbiji

Naređenje Adolfa Hitlera da se ustanak u Srbiji uguši najoštrijim sredstvima; naređenje Vrhovne komande nemačkih oružanih snaga da se u Srbiji strelja 100 “komunista” za poginulog i 50 za ranjenog nemačkog vojnika ili folkdojčera.

Mere odmazde Banjica

17. September 1941.
17. September 1941.

Mere odmazde Banjica

Streljanje 187 Jevreja iz logora na Banjici.

Mere gušenja ustanka

19. September 1941.
19. September 1941.

Mere gušenja ustanka

Imenovanje generala Franca Boehmea za Opunomoćenog komandanta u Srbiji sa zadatkom da uguši ustanak u Srbiji.

Ustanak

21. September 1941. - 23. September 1941.
21. September 1941. - 23. September 1941.

Ustanak

Neuspeli četničko-partizanski napad na Šabac.

Eksperimenti sa ubijanjem gasom u Aušvicu

23. September 1941.
23. September 1941.

Eksperimenti sa ubijanjem gasom u Aušvicu

Nemci u logoru Aušvic sprovode eksperimente sa pesticidom Ciklon B, ubijajući tim otrovnim gasom oko 600 sovjetskih ratnih zarobljenika i 250 bolesnih zatočenika. Kako se Ciklon B pokazao kao najbrži metod ubijanja gasom, izabran je kao sredstvo masovnog ubijanja u Aušvicu. Na vrhuncu deportacija 1943–1944, u Aušvicu je svakog dana u gasnim komorama ubijano oko 6.000 Jevreja.

Masovna interniranja i streljanja u Mačvi

24. September 1941.
24. September 1941.

Masovna interniranja i streljanja u Mačvi

Prelazak nemačke 342. divizije iz Srema u Šabac i početak masovnog interniranja i streljanja stanovništva.

Zločin u Babi Jaru

28. September 1941.
28. September 1941.

Zločin u Babi Jaru

U Babi Jaru, jaruzi pored Kijeva u Ukrajini, snage nacističke Nemačke uz podršku ukrajinske policije i lokalnih kolaboracionista, vrše jedno od najmasovnijih ubistava tokom Holokausta kada je u masovnim streljanjima tokom 29. i 30. septembra 1941. ubijeno oko 34.000 lokalnih Jevreja. Procenjuje se da je u Babi Jaru tokom nemačke okupacije ubijeno između 100.000 i 150.000 ljudi, većinom Jevreja, ali i sovjetskih ratnih zarobljenika, komunista i Roma.

Formiranje Užičke republike

September 1941.
September 1941.

Formiranje Užičke republike

Formiranje prostrane slobodne teritorije u zapadnoj Srbiji sa centrom u Užicu. Formiranje organa partizanske vlasti.

Gradi se Aušvic II – Birkenau

01. October 1941.
01. October 1941.

Gradi se Aušvic II - Birkenau

Logor Aušvic se proširuje i gradi se Aušvic II - Birkenau, koji ubrzo postaje najbrutalniji i najmasovniji logor u sistemu logora Aušvic. Logor je prvenstveno namenjen za uništenje Jevreja. Ubijani su takođe i Romi, Poljaci, Sovjetski zarobljenici i drugi.

Masovna ubijanja zatvrorenika iz Šapca i Topovskih šupa

04. October 1941.
04. October 1941.

Masovna ubijanja zatvrorenika iz Šapca i Topovskih šupa

Naređenje generala Bohmea da se za poginulog 21 nemačkog vojnika obezbedi iz logora u Šapcu i Beogradu (Topovske šupe) 2.100 zatvorenika, prvenstveno Jevreja i komunista. Zbog smrti još jednog vojnika broj je povećan na 2.200.

Deportacija žena i dece

October 1941.
October 1941.

Deportacija žena i dece

Deportovanje jevrejskih i srpskih žena i dece iz logora Kruščica u logor Lobor (Loborgrad) Hrvatsko zagorje.

Formiranje logora u Zasavici kod Šapca

09. October 1941.
09. October 1941.

Formiranje logora u Zasavici kod Šapca

Naređenje o izgradnji velikog koncentracionog logora u Zasavici za interniranje ustanika, stanovnika sa ustaničkih područja i svih preostalih Jevreja i Roma.

Početak streljanja zatvorenika iz Topovskih šupa

09. October 1941. - 11. October 1941.
09. October 1941. - 11. October 1941.

Početak streljanja zatvorenika iz Topovskih šupa

Početak streljanja Jevreja iz Topovskih šupa na putu Pančevo-Jabuka u južnom Banatu.

Intenziviranje hapšenja i intrerniranja u Topovske šupe

10. October 1941.
10. October 1941.

Intenziviranje hapšenja i intrerniranja u Topovske šupe

Naređenje generala Bohmea da se u celoj Srbiji pohapse kao taoci svi komunisti i sumnjivi, svi Jevreji i deo nacionalista i demokrata. Logor u Topovskim šupama je postao glavni rezervoar jevrejskih talaca za streljanje.

Masovne egzekucije u Zasavici

12. October 1941. - 13. October 1941.
12. October 1941. - 13. October 1941.

Masovne egzekucije u Zasavici

Streljanje u Zasavici taoca iz logora u Šapcu: 750 Jevreja iz Kladovskog transporta i 84 Roma, među kojima je bilo nekoliko Srba.

Masovne egzekucije u Kraljevu

15. October 1941. - 20. October 1941.
15. October 1941. - 20. October 1941.

Masovne egzekucije u Kraljevu

Zbog nemačkih gubitaka u borbi sa partizansko-četničkim jedinicama koje su opsedale Kraljevo, u gradu je streljano 2.194 talaca

Egzekucije u Beogradu

17. October 1941.
17. October 1941.

Egzekucije u Beogradu

Zbog napada na dvojicu nemačkih vojnika u Beogradu streljano je “200 komunista i Jevreja”.

Egzekucije u selima u okolini Kragujevca

19. October 1941.
19. October 1941.

Egzekucije u selima u okolini Kragujevca

Zbog poginulih nemačkih vojnika u tri sela oko Kragujevca streljano 415 Srba; streljanje nastavljeno narednih dana u Kragujevcu.

Masovne egzekucije u Kragujevcu

20. October 1941. - 21. October 1941.
20. October 1941. - 21. October 1941.

Masovne egzekucije u Kragujevcu

U Kragujevcu streljano 2.381 osoba, među njima i 37 Jevreja.

Otvaranje Antimasonske izložbe u Beogradu

22. October 1941.
22. October 1941.

Otvaranje Antimasonske izložbe u Beogradu

Antimasonska izložba u Beogradu - vrhunac antijevrejske propagandne kampanje.

Upotreba gasnih kamiona

25. October 1941.
25. October 1941.

Upotreba gasnih kamiona

Gasni kamioni "Gaswagen", poznati nakon rata i kao "dušegupke", bili su mobilne gasne komore za ubijanje. U hermetički zatvoren unutrašnji prostor kamiona preusmeravan je izduvni gas motora koji je trovao žrtve. Inicijativa za upotrebu gasnih kamiona stiže nakon što su se nemački vojnici koji su na Istočnom frontu vršili masovna streljanja civila, žena i dece, žalili na psihičku iscrpljenost i tjeskobu. Takođe, pokazalo se da je ubijanje gasom ekonomski jeftinije. Adolf Ajhman (Adolf Eichmann) odobrava i traži brzu primenu upotrebe gasnih kamiona za ubistvo Jevreja.

Egzekucije zarobljenika iz Topovskih šupa

27. October 1941. - 30. October 1941.
27. October 1941. - 30. October 1941.

Egzekucije zarobljenika iz Topovskih šupa

Masovno streljanje Jevreja i Roma iz logora u Topovskim šupama na stratištima u južnom Banatu.

Osnivanje logora na Beogradskom sajmištu

28. October 1941.

Naređenje generala Bohmea da se zbog poplave novi logor, umesto u Zasavici u Mačvi, uredi na Beogradskom sajmištu. Dobijanje saglasnosti vlade Nezavisne Države Hrvatske da se logor uredi na Beogradskom sajmištu (područje grada Zemuna).

Otvoren sukob partizanskog i rojalističkog pokreta otpora

01. November 1941.
01. November 1941.

Otvoren sukob partizanskog i rojalističkog pokreta otpora

Početak otvorenog sukoba partizanskog i rojalističkog pokreta otpora.

Nemačka ofanziva na partizansku slobodnu teritoriju

04. November 1941.
04. November 1941.

Nemačka ofanziva na partizansku slobodnu teritoriju

Ofanziva nemačkih snaga na partizansku slobodnu teritoriju u zapadnoj Srbiji.

Zakonska odredba na prisilni boravak u sabirne i radne logore

25. November 1941.
25. November 1941.

Zakonska odredba na prisilni boravak u sabirne i radne logore

“Zakonska odredba o upućivanju nepoćudnih i pogibeljnih osoba na prisilni boravak u sabirne i radne logore”.

Pad Užičke republike

01. December 1941.
01. December 1941.

Pad Užičke republike

Poraz partizanskih snaga i povlačenje u italijansku okupacionu zonu.

Logor Đakovo

02. December 1941.
02. December 1941.

Logor Đakovo

Interniranje Jevrejki i Srpkinja sa decom u ustaškom logoru Đakovo.

Plan internacije Jevreja na Staro sajmište

05. December 1941.
05. December 1941.

Plan internacije Jevreja na Staro sajmište

Izveštaj generala Bohmea da će svi Jevreji i Romi biti prebačeni “u koncentracioni logor kraj Zemuna” (Beogradsko sajmište).

Japan napada Perl Harbor

07. December 1941.
07. December 1941.

Japan napada Perl Harbor

Japan bez upozorenja bombarduje američku vojnu mornaričku bazu na Havajima. SAD, koje su do tada bile neutralne formalno ulaze u Drugi svetski rat na strani saveznika objavljujući rat Japanu i Nemačkoj. Nekoliko dana kasnije Italija i Nemačka objavljuju rat SAD što označava početak potpunog angažmana SAD u Drugom svetskom ratu.

Scene 12: Odlazak na Sajmište

08. December 1941.
Ponedeljak, 08. December 1941.

Scene 12: Odlazak na Sajmište

“Judenlager Semlin” – Logor Sajmište, Beograd

Logor smrti Helmno

8. December 1941.
8. December 1941.

Logor smrti Helmno

Prvi od logor smrti nacističke Nemačke izgrađen je oko 50 km severno od Lođa u Poljskoj, u blizini sela Helmno. Logor Helmno je planiran da bude mesto za ubistvo Jevreja iz geta Lođ i Vartelanda. Dovoženje zatočenika počelo je 7. decembra 1941. Logor je imao tri gasna kamiona - pokretne gasne komore. Najmanje 180.000 ljudi, a po nekim procenama i do 340.000 muškaraca, žena i dece je ubijeno u logoru. Velika većina bili su Jevreji iz Poljske, ali i Jevreji iz Mađarske, Češke, Nemačke, Luksemburga i Austrije, kao i lokalni Romi i sovjetski ratni zarobljenici.

Dolazak zarobljenika u logor Staro sajmište

08. December 1941.
08. December 1941.

Dolazak zarobljenika u logor Staro sajmište

Početak interniranja svih Jevreja iz Srbije, uglavnom žena i dece, u novoformirani Jevrejski logor Zemun (Judenlager Semlin).

Interniranje Roma u logor na Staro sajmište

08. December 1941. - 13. December 1941.
08. December 1941. - 13. December 1941.

Interniranje Roma u logor na Staro sajmište

Interniranje beogradskih Jevreja u logoru na Sajmištu; interniranje romskih žena i dece u istom logoru u posebnom paviljonu.

Prebacivanje Jevrejki iz logora na Banjici

09. December 1941.
09. December 1941.

Prebacivanje Jevrejki iz logora na Banjici

Prebacivanje Jevrejki iz logora na Banjici u logor na Sajmištu.

Počela prodaja jevrejske imovine

09. December 1941.
09. December 1941.

Počela prodaja jevrejske imovine

Komesarska uprava jevrejskog kućnog i zemljišnog poseda iz Štaba Generalnog opunomoćenika za privredu u Srbiji Franca Nojhauzena, počela je procenu i prodaju jevrejske imovine.

Mere zabrane pomaganja i sakrivanja Jevreja

24. December 1941.
24. December 1941.

Mere zabrane pomaganja i sakrivanja Jevreja

Objavljivanje “Uredbe koja se odnosi na primanje na konak Jevreja”, kojom je pod pretnjom smrtne kazne zabranjeno primanje na konak ili sakrivanje Jevreja i naređena je predaja sve jevrejske imovine poverene na čuvanje.

Vanzejska konferencija

20. January 1942.

U vili u Vanzeju, na periferiji Berlina, održan je sastanak na inicijativu Rajnharda Hajdriha, kojeg je, kao Himlerov zamenik, Herman Gering ovlastio da razradi program "konačnog rešenja" "jevrejskog problema". Na sastanku se ne raspravlja o odluci da se ovo reši ubistvom svih Jevreja - jer ta je odluka očigledno već doneta, već se sa direktorima glavnih vladinih agencija nacističke Nemačke razmatraju načini, mere i međuresorna koordinacija neophodna za realizaciju plana.

Deportacija žena i dece iz Kladovskog transporta iz logora u Šapcu

26. January 1942.
26. January 1942.

Deportacija žena i dece iz Kladovskog transporta iz logora u Šapcu

Iz logora u Šapcu u logor na Sajmištu upućeno je 312 jevrejskih žena i dece iz Kladovskog transporta i iz Šapca.

Deportacija jevrejskih žena i dece iz logora u Nišu

24. February 1942.
24. February 1942.

Deportacija jevrejskih žena i dece iz logora u Nišu

Deportovanje 282 jevrejskih žena i dece iz logora u Nišu u logor na Sajmištu.

Odluka da se Jevreji ubiju u Srbiji

March 1942.
March 1942.

Odluka da se Jevreji ubiju u Srbiji

Donošenje odluke u RSHA u Berlinu da se Jevreji iz Srbije ubiju u samoj Srbiji.

Dolazak dušegupke

March 1942.

Dolazak iz Berlina u Beograd kamiona-gasne komore (dušegupke) i dvojice SS-podoficira.

Logor smrti Belzec

17. March 1942.
17. March 1942.

Logor smrti Belzec

Logor smrti Belzec bio je prvi od tri logora smrti osnovana kao deo operacije Rajnhard, planom za ubistvo skoro dva miliona Jevreja koji žive na teritoriji okupirane Poljske pod nemačkom upravom. Logor se nalazio kod sela Belzec, na železničkoj pruzi Lublin-Lvov. Od marta do decembra 1942. Nemci su u logor Belzec deportovali i ubili od 435.000 - 600.000 ljudi, najvećim delom Jevreja iz okruga Galicija, Krakov i Lublin, kao i nemačke, austrijske i češke Jevreje koji su prethodno bili deportovani u geta u Poljskoj, kao i neutvrđen broj Poljaka i Roma.

Deportacija Jevreja sa Kosova i Juga Srbije

19. March 1942.
19. March 1942.

Deportacija Jevreja sa Kosova i Juga Srbije

Deportovanje oko 500 Jevreja iz Kosovske Mitrovice (iz Novog Pazara, Sjenice i Kosovske Mitrovice) u logor na Sajmištu.

Ubijanje pacijenata i osoblja iz Jevrejske bolnice

19. March 1942. - 22. March 1942.
19. March 1942. - 22. March 1942.

Ubijanje pacijenata i osoblja iz Jevrejske bolnice

Ubijanje 700-800 Jevreja (bolesnika, lekara, bolničkog osoblja i njihovih porodica) iz Jevrejske bolnice na Dorćolu na putu ka pripremljenim rakama na vojnom strelištu u Jajincima.

Scene 13: Poslednja trka (Dušegupka)

26. March 1942.
Četvrtak, 26. March 1942.

Scene 13: Poslednja trka (Dušegupka)

ul. Nemanjina, Beograd

Puštanje Roma iz logora

29. March 1942.
29. March 1942.

Puštanje Roma iz logora

Puštanje Roma iz logora na Sajmištu.

Početak ubijanja zatočenih Jevreja iz logora

02. April 1942.
02. April 1942.

Početak ubijanja zatočenih Jevreja iz logora

Početak akcije ubijanja svih jevrejskih zatočenika logora na Sajmištu na putu između logora i strelišta u Jajincima.

Osnivanje prihvatnog logora na Starom sajmištu

29. April 1942.
29. April 1942.

Osnivanje prihvatnog logora na Starom sajmištu

Uspostavljanje komande novog logora na Beogradskom sajmištu, Prihvatnog logora Zemun (Anhaltelager Semlin) od osoblja Gestapoa iz Beograda.

Logor smrti Sobibor

01. May 1942.
01. May 1942.

Logor smrti Sobibor

Sobibor je drugi od tri logora smrti osnovana kao deo Operacije Rajnhard. Izgrađen je u blizini istoimenog sela, na železničkoj pruzi Lublin-Helm-Vlodava, u slabo naseljenom, močvarnom području u gustoj borovoj šumi koja je logor skrivala od pogleda. U logor su deportovani Jevreji prvenstveno iz geta Lublinskog okruga, kao i Jevreji sa okupirane sovjetske teritorije, same Nemačke, Austrije, Slovačke, Češke, Holandije i Francuske. Bio je u funkciji od maja do jula 1942. i od oktobra 1942. do oktobra 1943. U Sobiboru je ubijeno 180.000-250.000 Jevreja.

Dolazak prvih zarobljenika u prihvatni logor na Starom sajmištu

04. May 1942.

Dolazak prve grupe zarobljenih partizana iz Čačka u Prihvatni logor Zemun, njih 117, a zatim novih velikih grupa iz logora u Srbiji i ustaškog logora Jasenovac. Zatočenici su zatim deportovanni u logore u Norveškoj, Grčkoj, u koncentracione logore Mauthauzen, Aušvic, u radne logore u Boru i Trepči, na egzekucije u Jajince i razna mesta u Sremu. Od 1943. u logor su stizali i zatočenici iz Grčke i Albanije radi upućivanja u druge nemačke logore.

Konfiskacija jevrejskih stanova

07. May 1942.
07. May 1942.

Konfiskacija jevrejskih stanova

Oblasna vojna komanda 599 je osnovala Biro za stanove (Vonungzamt) koji će dodeljivati jevrejske stanove.

Ubijanje poslednje grupe Jevreja iz logora

10. May 1942.
10. May 1942.

Ubijanje poslednje grupe Jevreja iz logora

U Jevrejskom logoru Zemun (Judenlager Semlin) zatočeno je oko 6.400 Jevreja sa celog nemačkog okupacionog područja u Srbiji i oko 600 Roma. Do 10. maja 1942. ubijeno je 6.320 jevrejskih zatočenika, a život je izgubilo (od gladi i bolesti) i preko 60 romskih zatočenika (ostali romski zatočenici su do početka aprila 1942. pušteni).

Deportacija Srba u logor Jasenovac

May 1942. - August 1942.
May 1942. - August 1942.

Deportacija Srba u logor Jasenovac

Masovno deportovanje Srba sa Banije, Korduna I Kozare u logor Jasenovac.

Naređenja za hapšenje Roma

19. May 1942.
19. May 1942.

Naređenja za hapšenje Roma

Okružnica Ministarstva unutrašnjih poslova NDH o prikupljanju svih Roma.

Deportacija Roma u logor Jasenovac

20. May 1942.
20. May 1942.

Deportacija Roma u logor Jasenovac

Naredba Vrhovnog oružničkog zapovedništva svim oružničkim (žandarmerijskim) stanicama da sve Rome upute u Jasenovac.

Logor za Rome u Uštici

29. May 1942.
29. May 1942.

Logor za Rome u Uštici

Formiranje “Ciganskog logora” u uništenom srpskom selu Uštica u sklopu jasenovačkog logora.

Izveštaj nemačkog Ministrstva inostranih poslova da je „Jevrejsko pitanje“ u Srbiji „rešeno“

29. May 1942.
29. May 1942.

Izveštaj nemačkog Ministrstva inostranih poslova da je "Jevrejsko pitanje" u Srbiji "rešeno"

Prema memorandum Frica Rademahera iz nemačkog ministarstva inostranih poslova “jevrejsko pitanje” u Srbiji više nije aktuelno.

Formiran logor u Tenji

31. May 1942.
31. May 1942.

Formiran logor u Tenji

Izgradnja logora za Jevreje u Tenji kraj Osijeka.

Deportacija Jevreja iz Belgije, Hrvatske, Francuske, Holandije i Poljske u logore smrti

June 1942.
June 1942.

Deportacija Jevreja iz Belgije, Hrvatske, Francuske, Holandije i Poljske u logore smrti

Leta 1942, nakon registracije, koncentracije počinje masovna deportacija Jevreja iz okupiranih zemalja u logore smrti.

„Romsko pitanje“ u NHD je „rešeno“

03. June 1942.
03. June 1942.

"Romsko pitanje" u NHD je "rešeno"

“Cigansko pitanje […] konačno je riješeno” (Nova Hrvatska, Zagreb, 3. VI 1942).

U Srbiji „rešeno“ „jevrejsko pitanje“

08. June 1942.
08. June 1942.

U Srbiji "rešeno" "jevrejsko pitanje"

Izveštaj Emanuela Šefera generalu Valteru Kuntceu da u Srbiji više nema “jevrejskog pitanja”.

Egzekucija jevrejskih bolesnika iz bolnica u Beogradu

02. July 1942. - 03. July 1942.
02. July 1942. - 03. July 1942.

Egzekucija jevrejskih bolesnika iz bolnica u Beogradu

Odvođenje i streljanje Jevreja iz bolnica u Beogradu: 5 iz bolnice Beogradske trgovačke omladine i 17 iz Duševne bolnice u Beogradu.

Deportacija jevrejskih žena i dece u logor Jasenovac

07. July 1942.
07. July 1942.

Deportacija jevrejskih žena i dece u logor Jasenovac

Deportovanje 3.000 jevrejskih žena I dece iz logora Đakovo u logor Jasenovac.

Logor smrti Treblinka

22. July 1942.
22. July 1942.

Logor smrti Treblinka

Treblinka je jedan od tri logora smrti koji su osnovani kao deo Operacije Rajnhard. Izgrađen je prvo kao logor za prinudni rad oko šljunkare u blizini sela Treblinka. Kako je bio lociran u neposrednoj blizini važnog železničkog čvora između Varšave, Lublina, Radoma i Bjalistoka, i smešten u gustoj šumi skriven od pogleda, dogradnjom dela logora nazvanog Treblinka II namenjenog za masovno ubijanje, postaje logor smrti u punom kapacitetu. Od kraja jula do septembra 1942. Nemci su u Treblinku deportovali oko 265.000 Jevreja iz Varšavskog geta, a između avgusta i novembra 1942, oko 346.000 Jevreja iz Radomskog okruga. Od oktobra 1942. do februara 1943. u Treblinku je deportovano više od 110.000 Jevreja iz okruga Bjalistok, i najmanje 33.300 Jevreja iz Lublinskog okruga. Oko 8.000 Jevreja iz Terezenštata iz Češke, kao i grupe Jevreja iz Nemačke, Austrije, Francuske i Slovačke završile su u Treblinci. Nemačke i bugarske snage deportovale su Treblinku i Jevreje iz bugarskih okupiranih zona u Trakiji i Makedoniji. Pored Jevreja, u Treblinki je ubijen i neutvrđen broj Roma i Poljaka.

Postojanje Prihvatnog logora na Starom Sajmištu

July 1942.
July 1942.

Postojanje Prihvatnog logora na Starom Sajmištu

Anhaltelager Semlin (Prihvatni logor Zemun na Starom sajmištu).

Deportovanje poslednje grupe Jevreja za logor smrti Aušvic

13. August 1942. - 27. August 1942.
13. August 1942. - 27. August 1942.

Deportovanje poslednje grupe Jevreja za logor smrti Aušvic

Deportovanje većine preostalih Jevreja iz NDH u logor smrti Aušvic, delom u Jasenovac.

Izveštaj da je Srbija „očišćena“ od Roma i Jevreja

29. August 1942.
29. August 1942.

Izveštaj da je Srbija "očišćena" od Roma i Jevreja

Izveštaj Harolda Tarnera generalu Aleksandru Leru da je Srbija “jedina zemlja u kojoj je jevrejsko i cigansko pitanje rešeno”.

Ubijanje Jevrejskih bolesnika

02. October 1942.
02. October 1942.

Ubijanje Jevrejskih bolesnika

Streljanje 11 jevrejskih bolesnika iz Duševne bolnice u Kovinu.

Konfiskacija jevrejske imovine

30. October 1942. - 30. October 1942.
30. October 1942. - 30. October 1942.

Konfiskacija jevrejske imovine

Objavljivanje Zakonske odredbe o podržavljenju jevrejske imovine.

Deportacija Jevreja iz Nemačke, Grčke i Norveške u logore smrti

1942.
1942.

Deportacija Jevreja iz Nemačke, Grčke i Norveške u logore smrti

Zima 1942, masovna deportacije Jevreja iz okupiranih teritorija u logore smrti.

Transport Sinta i Roma do Aušvica

16. December 1942.
16. December 1942.

Transport Sinta i Roma do Aušvica

16. decembra 1942. godine Hajnrih Himler izdao naredbu za sistematsko upućivanje Roma u koncentracione logore radi njihove likvidacije.

U Birkenau osnovan poseban kamp za Rome

26. February 1943.
26. February 1943.

U Birkenau osnovan poseban kamp za Rome

20.000 Roma iz Rajha internirano u Aušvic

Deportacija Jevreja iz Makedonije

March 1943.
March 1943.

Deportacija Jevreja iz Makedonije

Bugarske okupacione trupe su uhapsile i deportovale Jevreje iz Makedonije. Najveći deo je ubijen u logoru smrti Treblinka u okupiranoj Poljskoj. Jednom od šest logora smrti koji je funkcionisao od jula 1942 do avgusta 1943. Smatra se da je ubijeno preko 7.300 makedonskih Jevreja.

Deportovanje poslednje grupe Jevreja za logor smrti Aušvic

03. May 1943. - 05. May 1943.
03. May 1943. - 05. May 1943.

Deportovanje poslednje grupe Jevreja za logor smrti Aušvic

Deportovanje preostalih 2.000 Jevreja iz NDH u logor smrti Aušvic.

Ustanak u Varšavskom getu

16. May 1943.
16. May 1943.

Ustanak u Varšavskom getu

Nemačke trupe ulaze u geto u nameri da deportuju preostale zarobljene Jevreje. Oko 700 ustanika počinje oružanu pobunu. Najmanje 7000 ljudi je nastradalo za vreme ustanka. Oko 7000 ljudi je zarobljeno za vreme pobune i odvedeno u logor smrti Treblinka. Preostalih 42.000 ljudi je odvedeno u radne logore i u logor Lublin/Majdanek od kojih je najveći broj streljan u novembru 1943. Ustanak u Varšavskom getu je najveći otpor koji su Jevreji pružili nacistima u toku Drugog svetskog rata.

Dolazak Jevreja iz Splita

27. October 1943.
27. October 1943.

Dolazak Jevreja iz Splita

Dolazak grupe od 145 Jevreja iz Splita (86 muškaraca i 59 žena sa decom).

Uništavanje tragova masovnih ubijanja u Jajincima

November 1943. - March 1943.
November 1943. - March 1943.

Uništavanje tragova masovnih ubijanja u Jajincima

Posebna komanda (Sonderkommando) 1005 je uništavala leševe ubijenih u Jajincima.

Nemačka okupira Mađarsku

19. March 1944.
19. March 1944.

Nemačka okupira Mađarsku

Nakon poraza u Staljingradu u kojima su mađarske trupe imale mnogo gubitaka, admiral Mikloš Horti premijer Mikloš Kalaj počinju pregovore o saradnji sa Saveznicima. Da bi ovi pregovori bili zaustavljeni Nemačka okupira Mađarsku, ostavlja na vlasti Hortija ali za premijera postavlja pro-nacističkog dotadašnjeg ambasadora u Nemačkoj, generala Dome Sztojay (Dimitrije Stojaković, Srbin iz Vršca) koji organizuje progon Jevreja sa tadašnje (uključujući Vojvodinu) teritorije Mađarske i druge ratne zločine zbog kojih je osuđen smrtnom kaznom 1946 godine.

Izveštaj „Protokoli Aušvica“

10. April 1944.
10. April 1944.

Izveštaj "Protokoli Aušvica"

Alfred Vecler i Rudolf Vrba su pobegli iz Aušvica. Napisali su detaljan izveštaj očevidaca o logoru i sudbini Jevreja. Dokument je preveden i prosleđen Zapadnim saveznicima u maju 1944. godine

Savezničko bomradovanje Beograda i logora na Starom sajmištu

16. April 1944. - 17. April 1944.
16. April 1944. - 17. April 1944.

Savezničko bomradovanje Beograda i logora na Starom sajmištu

Bombardovanje logora Staro Sajmište od angloameričke avijacije; pogibija i ranjavanje nekoliko stotina zatočenika.

Deportacija mađarskih Jevreja

15. May 1944.
15. May 1944.

Deportacija mađarskih Jevreja

Nakon nemačke okupacije Mađarske, počele su prve deportacije mađarskih Jevreja u Aušvic. U naredna dva meseca, otprilike 440.000 mađarskih Jevreja je deportovano i najveći deo ih je pri dolasku u Aušvic ubijen.

Upravu logora preuzima ustaška policija

17. May 1944.
17. May 1944.

Upravu logora preuzima ustaška policija

Gestapo je logor Staro Sajmište predao na upravu ustaškoj policiji.

Dolazak Jevreja sa Kosova

18. May 1944.
18. May 1944.

Dolazak Jevreja sa Kosova

Dolazak transporta iz Prištine sa 440 Jevreja sa Kosova i Metohije i jevrejskih izbeglica uhapšenih u Crnoj Gori.

Dan D: Invazija saveznika na Normandiju

06. June 1944.

Savezničke snage iskrcale su se na plažama Normandije, signalizirajući prvu fazu oslobođenja Evrope.

Deportacija Jevreja sa Kosova u koncentracioni logor Bergen-Belzen

23. June 1944.
23. June 1944.

Deportacija Jevreja sa Kosova u koncentracioni logor Bergen-Belzen

Deportovanje grupe iz Prištine u koncentracioni logor Bergen –Belzen.

Pokušaj atentata na Hitlera

20. July 1944.
20. July 1944.

Pokušaj atentata na Hitlera

Grupa nemačkih vojnih oficira pokušala je da ubije Hitlera koristeći bombu u aktovci. Hitler je preživeo, a zaverenici su pogubljeni.

Raspuštanje Prihvatnog logora Zemun na Beogradskom sajmištu

30. July 1944.
30. July 1944.

Raspuštanje Prihvatnog logora Zemun na Beogradskom sajmištu

U njemu je zatočeno ukupno 31.972 zatočenika od kojih je u logoru ili neposredno posle odvođenja iz logora život izgubilo njih 10.636 ili jedna trećina (33,26%). Ovi brojevi su verovatno znatno veći. Zatočenici su bili pripadnici pokreta otpora, uglavnom partizanskog, delom i rojalističkog, ali najvećim delom srpsko radno sposobno muško stanovništvo sa područja vojnih operacija radi upućivanja na prisilni rad u koncentracione ili radne logore u nacističkoj Nemačkoj ili u okupiranim zemljama. Među brojnim transportima iz raznih delova Srbije, NDH i sa područja Albanije i Grčke bila su i dva veća transporta Jevreja. Posle kapitulacije Italije nemačke trupe su reokupirale italijansko okupaciono područje gde su hapsile Jevreje koje su zatekle. Iz Splita je 27. oktobra 1943. u logor na Sajmištu stigla grupa od 145 Jevreja. Najvećim delom oni su odvedeni na stratište u Jajincima i ubijeni 20. januara 1944. Deo mlađih Jevreja iz grupe bio je u grupi zatočenika koja je od novembra 1943. do marta 1944. pod Specijalnom komandom 1005 otkopavala i spaljivala leševe ubijenih u Jajincima. Zajedno sa ostalim zatočenicima koji su to radili, i oni su na kraju ubijeni. Iz Prištine u logor je 18. maja 1944. stigla grupa od 440 zatočenika, uglavnom sa Kosova i Metohije. Sa njima su bile i jevrejske izbeglice koje su nemačke trupe prikupile u Podgorici i priključile grupi Jevreja iz Prištine. Osim troje koji su ubijeni u logoru, ostali su 23. juna 1944. deportovani u Koncentracioni logor Bergen Belsen u Nemačkoj.

Oslobođenje Beograda

20. October 1944.

Oslobođenje Beograda od strane Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije i Crvene armije.

Formiranje Anketne komisije za utvrđivanje zločina u logoru na Sajmištu

November 1944.
November 1944.

Formiranje Anketne komisije za utvrđivanje zločina u logoru na Sajmištu

U logoru na Beogradskom sajmištu tokom celog vremena postojanja, od 8. decambra 1941. do kraja jula 1944. zatočeno su ukupno oko 38.972 osobe (u Jevrejskom logoru Zemun 7.000 osoba - 6.400 Jevreja i 600 Roma). Od tog broja u logoru ili neposredno posle odvođenja iz logora život je izgubilo ukupno 17.016 osoba, ili 43,66 % (u Jevrejskom logoru Zemun 6.380 osoba od toga 6.320 Jevreja i 60 Roma; u Prihvatnom logoru Zemun 10.636 osoba, uglavnom Srba, mnogo manje i Jevreja, Hrvata, Muslimana, Grka. Albanaca i pripadnika drugih naroda. To su bili pripadnici partizanskog pokreta otpora, delom i rojalističkog, ali najvećim delom radno sposobno srpsko stanovništvo sa područja vojnih operacija). Ekshumacije leševa na Jevrejskom groblju u Zemunu i na Bežanijskom groblju.

Sakrivanje zločina u Aušvicu

25. November 1944.
25. November 1944.

Sakrivanje zločina u Aušvicu

Hainrih Himler naređuje uništenje gasnih komora i krematorijuma u logoru Aušvic - Birkenau kako bi sakrio dokaze o zločinima.

Poslednje ubistvo gasom u Harthajmu

11. December 1944.
11. December 1944.

Poslednje ubistvo gasom u Harthajmu

Harthajm je bio jedan od 6 centara za ubijanje odraslih gasom kao deo logora Mathauzen. Od 1940-1944, kao deo "Eutanazija programa" ubijeno je oko 30.000 ljudi, većinom mentalno ili fizički hendikepiranih. Uz njih je ubijeno i oko 6.000 zatvorenika iz Mathauzena, Gusena i Dahaua.

Marš smrti iz Aušvica

17. January 1945.
17. January 1945.

Marš smrti iz Aušvica

Zbog približavanja Sovjetske armije, 58.000 zatvorenika Aušvica bilo je prisiljeno na marširanje u koncentracione i radne logore u centralnoj Nemačkoj. Ovi marševi su postali poznati kao marševi smrti

Oslobođenje Aušvica

27. January 1945.
27. January 1945.

Oslobođenje Aušvica

Sovjetska armija je oslobodila Aušvic i oslobodila preostalih 7.650 zatvorenika

Bombardovanje Drezdena

13. February 1945.
13. February 1945.

Bombardovanje Drezdena

Britanski i američki vazdušni napadi uništili su grad Drezden u Nemačkoj

Hitlerovo samoubistvo

30. April 1945.
30. April 1945.

Hitlerovo samoubistvo

Hitler je izvršio samoubistvo u svom bunkeru u Berlinu

Sovjeti okupiraju Berlin

02. May 1945.

Jedna od poslednjih velikih bitaka Drugog svetskog rata je bitka za Berlin. Trajala je od 16 aprila do 2 maja 1945 godine i sovjetska Crvena armija je pobedila nemačke trupe zadužene za odbranu glavnog grada Trećeg Rajha.

Nemačka se predaje

07. May 1945.
07. May 1945.

Nemačka se predaje

U 14.41, general Jodl i admiral Frideburg potpisali su dokumente o bezuslovnoj predaji u Ajzenhauerovom štabu. Sledeći dan su Čerčil i Truman proglasili Danom pobede u Evropi.

Dan V-E

08. May 1945.
08. May 1945.

Dan V-E

Nemačka se predaje; kraj Trećeg rajha

Potsdamska konferencija

16. July 1945.
16. July 1945.

Potsdamska konferencija

Na Potsdamskoj konferenciji i Nemačka i Berlin su podeljeni u četiri okupacione zone. Sovjetska zona na istoku, američka, britanska i francuska zona na zapadu

Atomska bomba u Hirošimi

09. August 1945.
09. August 1945.

Atomska bomba u Hirošimi

Američka vojska bacila je prvu atomsku bombu na Hirošimu u 8.15 sati. Odmah je umrlo 80.000 ljudi. Više hiljada je umrlo od povreda i radijacije

Kraj Drugog svetskog rata

15. August 1945.
15. August 1945.

Kraj Drugog svetskog rata

Posle druge atomske bombe, Japan je najavio predaju u radio obraćanju cara Hirohita. Vlada je potpisala japanski Instrument o predaji 2. septembra 1945.

Počinje suđenje u Nirnbergu

18. October 1945.

U Nirnbergu su počela suđenja nacističkim ratnim zločincima. Njima je za zločine protiv čovečnosti i ratne zločine sudio sud savezničkih sudija. Dvanaestoro optuženih osuđeno je na smrt.

-
+